1. Przeciwwskazania do badania RM :
   • obecność w ciele badanego elementów metalowych (np. rozrusznik serca, sztuczne zastawki serca, płytki
   ortopedyczne, protezy, zaciski naczyniowe, metalowe opiłki) oraz urządzenia elektroniczne ( pompy do podawania leków, implanty ślimakowe, neurostymulatory)
   • w przypadku klaustrofobii - zaleca się zażycie leków uspokajających (wyjątkowo wykonuje się badanie w znieczuleniu ogólnym) , badanie najlepiej wykonać w aparacie o dużym otworze tunelu badającego z oświetleniem wewnętrznym
   • pacjenci z wszczepionymi stentami, filtrami naczyniowymi, po operacjach by-pass nie powinni być badani wcześniej niż 12 tygodni od zabiegu operacyjnego
2. Przygotowanie do badania:
   1. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Zalecane jest badanie na czczo (2 godziny przed badaniem bez jedzenia). Przed badaniem należy opróżnić pęcherz moczowy. W dniu badania należy zażyć stale przyjmowane leki. Nie jest konieczne powstrzymywanie się od picia płynów.
   2. Przed badaniem należy w kabinie pozostawić przedmioty metalowe ( zegarek, biżuterię, pasek, telefon komórkowy ) oraz karty magnetyczne
   3. Przed badaniem należy poinformować lekarza o uczuleniu na środki kontrastowe i leki
   4. Osoby z cukrzycą leczoną insuliną - wskazane wykonanie badania RM rano. Należy zabrać ze sobą insulinę i śniadanie.
3. Przebieg badania:
   • W czasie badania może zaistnieć podania środka kontrastowego nie zawierającego jodu
   • W czasie badania pacjent powinien leżeć przez dłuższy czas nieruchomo
4. Informacje dodatkowe
• Wskazane jest zabranie ze sobą wyników wcześniej wykonanych badań obrazowych.
• Badanie nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego

• Angiografia rezonansu magnetycznego (tętnice nerkowe) (jak wyżej)

1. Tomografia komputerowa
   1. Tomografia komputerowa
   1. Przeciwwskazania:
      1. ciąża
      2. w przypadku klaustrofobii - zaleca się zażycie leków uspokajających (wyjątkowo wykonuje się badanie w znieczuleniu ogólnym)
   2. Przygotowanie:
      1. Badanie wykonuje się na czczo (Nie należy niczego jeść w ciągu 6 godzin przed badaniem)
      2. Ubranie powinno być wygodne, bez metalowych dodatków, należy zdjąć biżuterię, aparat słuchowy, okulary
   3. Przebieg badania:
      1. W czasie badania może zaistnieć konieczność podania dożylnego jodowego środka kontrastowego - w przypadku alergii na kontrast należy o tym uprzedzić lekarza wykonującego badanie
      2. Podczas badania pacjent powinien leżeć przez dłuższy czas nieruchomo
   4. Informacje dodatkowe
      1. Wskazane jest zabranie ze sobą wyników wcześniej wykonanych badań obrazowych.
      2. Badanie wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie
2. Tomografia jamy brzusznej (miednica mała)
• Na godzinę przed badaniem podaje się doustnie 1-2% roztwór jodowych środków kontrastowych. W zależności od wskazań środek cieniujący może być podany doodbytniczo a podczas diagnostyki narządu rodnego kobiet - dopochwowo
3. Tomograficzna kolonoskopia wirtualna
• Przygotowanie do badania ma na celu całkowite usunięcie z jelita grubego mas kałowych Przed badaniem obowiązuje trzydniowa płynna ścisła dieta kleikowa. Na dwa dni przed zaplanowanym terminem należy pozostać na diecie płynnej. Można jeść wodniste zupy bez makaronu, galaretki owocowe, pić soki owocowe, herbatę i kawę z cukrem, wodę. Należy pamiętać o tym aby przyjmować minimum 3 litry płynów dziennie (woda niegazowana) (jeśli nie ma obrzęków, niewydolności krążenia, wysokiego ciśnienia tętniczego i zachowana jest diureza) Wskazane jest unikanie mleka i jego przetworów.
• Na dzień przed badaniem po godzinie 12.00 należy zastosować środki przeczyszczające jelito: X-Prep lub Fortrans (łącznie 4 saszetki, każda rozpuszczona w litrze przegotowanej wody- lek na receptę).Ze względu na biegunkę polekową należy w tym czasie przebywać w domu. W przeddzień badania nie należy nic jeść. Można pić jedynie przegotowaną wodę. O godzinie 18 tego samego dnia należy wykonać lewatywę - wykorzystując Enemę (środek dostępny w aptece bez recepty). Na 1 godzinę przez badaniem należy wykonać ponownie Enemę. Do czasu badania należy pić jedynie niegazowana wodę. Bezpośrednio przed badaniem jelito wypełniane jest powietrzem. W przypadku cukrzycy - przygotowanie do badania skonsultować z lekarzem. Podczas badania może zajść potrzeba podania środka przeciwbólowego, który upośledza zdolność kierowania pojazdami po badaniu.
4. Angiografia tomografii komputerowej (Angio - TK) (angio-CT)
   • Angio - TK tętnic nerkowych
   • Angio - TK krążenia płucnych (w zatorowości płucnej)
   • Tomograficzna Koronarografia nieinwazyjna
     1. Przeciwwskazania do badania kardio-TK:
        • brak możliwości wstrzymania oddechu na ok. 30 sek , niewydolność oddechowa
        • zaburzenia rytmu serca: migotanie przedsionków utrwalone, liczne pobudzenia dodatkowe
        • uczulenie na jodowe środki kontrastowe
        • inne: niewydolność nerek, wole nadczynne, ciąża, niewydolność krążenia, szpiczak mnogi, nadczynność tarczycy
     2. Przygotowanie do badania kardio TK
        • W dniu badania i poprzedzającym obowiązuje zakaz picia napojów zawierających kofeinę (kawa, mocna herbata, napoje energetyzujące).
        • Badanie wykonywane jest na czczo ( pozostawać na czczo co najmniej 6 godzin przed jego wykonaniem)
        • W dniu badania można przyjąć jedynie niezbędne leki popijając jej małą ilością niegazowanej wody.
        • Nie należy przyjmować viagry i podobnych preparatów w dniu badania i w dniu poprzedzającym badanie
        • W dniu badania nie palić papierosów
        • U mężczyzn z owłosieniem klatki piersiowej wskazane jest wygolenie klatki (w czasie badania przyklejane są elektrody EKG)
     • Calcium Score (Tomograf Komputerowy) - ocena uwapnienia tętnic wieńcowych, nie wymaga kontrastu
       • Przed badaniem należy przyjąć wszystkie stosowane leki.
       • W dniu badania nie należy palić papierosów ani pić kawy.
5. Mammografia (radiologiczne badanie piersi)
• Badanie można wykonać bez żadnego przygotowania. Najlepiej zgłosić się na badanie w dwuczęściowym ubraniu, aby łatwo było rozebrać się do pasa. W dniu badania należy wziąć kąpiel.
• Nie powinno używać się tego dnia dezodorantu, talku, balsamu ani kremu od pasa w górę. Optymalnym terminem badania dla kobiet miesiączkujących jest 5 -10 dzień cyklu. Kobiety po menopauzie mogą badanie wykonać w dowolnym dniu. Badanie wskazane po 35 r.ż. Koniecznie należy przynieść poprzednie badania USG i mammografę (klisze, płyty CD), jeśli były wykonywane.
6. Zdjęcie radiologiczne lędźwiowego odcinka kręgosłupa
• W dniu poprzedzającym badanie wskazana jest dieta lekkostrawna.
• Wieczorem w dniu poprzedzającym badanie należy zażyć preparat X-PREP (środek o działaniu przeczyszczającym do kupienia w aptece na receptę) lub inny sprawdzony preparat (np. Fortrans 4 saszetki lub Bisacodyl 2 tabletki), po którym nastąpi wypróżnienie. W dniu badania można zjeść tylko lekkie śniadanie.
7. Wlew doodbytniczy
• W ciągu dwóch dni poprzedzających badanie zalecana jest dieta półpłynna, (zawierająca mało błonnika) ,nie należy jeść owoców, warzyw, słodyczy, ciemnego pieczywa ani pić soków oraz napojów gazowanych.
• Dwa dni poprzedzających badanie należy przyjmować Espumisan 3 x dziennie po 3 do 4 kapsułek ( środek odgazowujący - dostępny w aptece bez recepty). W dniu poprzedzającym badanie należy wypić jedno opakowanie X-PREP (środek o działaniu przeczyszczającym, do nabycia w aptece na receptę), wg załączonego sposobu stosowania, Osoby z niedowagą, w podeszłym wieku lub silnie reagujące na środki przeczyszczające powinny zażyć ok. połowę opakowania. W przeddzień badania należy pić jedynie niegazowaną wodę, nie jeść kolacji W dniu badania należy pozostawać na czczo - nie należy jeść, pić ani palić papierosów. Na 2 godziny przed badaniem należy ponownie wykonać lewatywę( używając do tego celu preparatu Enema - dostępnego w aptece bez recepty).
8. Urografia
• Uwaga: Przed zleceniem urografii badanie proponuję rutynowo poprzedzać oznaczeniem stężenia kreatyniny w surowicy krwi oraz ultrasonografią jamy brzusznej z pełnym pęcherzem moczowym i po mikcji.
• W ciągu dwóch dni poprzedzających badanie obowiązuje dieta półpłynna, unikać słodyczy, produktów zawierających błonnik (świeże owoce i warzywa, kasze otręby, ciemne pieczywo), nie pić soków i napojów gazowanych. W przeddzień badania od południa należy pozostać na diecie płynnej W dniu poprzedzającym badanie należy wypić jedno opakowanie X-PREP albo Bisacodyl 2 tabletki (środek o działaniu przeczyszczającym, do nabycia w aptece na receptę), wg załączonego sposobu stosowania. Osoby z niedowagą, w podeszłym wieku lub silnie reagujące na środki przeczyszczające powinny zażyć ok. połowę opakowania. W ciągu 2 dni poprzedzających badanie należy przyjmować Espumisan 3 x dziennie po 3 do 4 kapsułek ( środek odgazowujący - dostępny w aptece bez recepty). W dniu badania należy pozostawać na czczo - nie należy jeść, pić ani palić papierosów , można jedynie pić wodę niegazowaną Należy powiadomić lekarza o uczuleniu na jod i środki kontrastowe, a także o innych uczuleniach. Powinno ocenić stan wydolności nerek i nawodnienia w celu uniknięcia pokontrastowej niewydolności nerek Badanie wymaga podania kontrastu . Na badanie należy zgłosić się ze skierowaniem od lekarza oraz przynieść poprzednie badania, jeżeli były wykonywane. Po badaniu należy obserwować ilość oddawanego moczu. W razie zmniejszenia się diurezy należy zgłosić się do lekarza.
9. Cystografia mikcyjna

Prześwietlenie pęcherza po podaniu przez cewnik moczowy środka kontrastowego w celu sprawdzenia dolnej części układu moczowego i m.in. obecności zarzucania moczu z pęcherza do moczowodów, tzw. refluksu w czasie oddawania moczu. Bez specjalnego przygotowania
10. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej
• W stanach nagłych badanie to wykonywane jest bez przygotowania.
• W innym przypadku dzień przed badaniem należy przyjąć środek przeczyszczający.
• Badanie wykonywane jest na czczo.
11. Zdjęcie radiologiczne górnego odcinka przewodu pokarmowego

Badanie wykonywane jest na czczo, popadaniu do wypicia kontrastu
12. Zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej oraz prześwietlenia kości, np. dłoni, kolan, stawów biodrowych - nie wymagają przygotowania

1. USG piersi
   Badanie najlepiej wykonać badanie miedzy 5 a 10 dniem cyklu miesiączkowego.
2. USG jamy brzusznej

W dniu poprzedzającym badanie niewskazane jest spożywanie produktów wzdymających (kapusta, groch, fasola, świeże pieczywo i napoje gazowane), można przyjąć kilka tabletek Espumisanu lub węgla aktywowanego, dieta półpłynna. Badanie USG jamy brzusznej należy wykonywać na czczo! (5 godzin bez posiłku) W dniu badania nie należy jeść ani pić, nie powinno się żuć gumy ani palić papierosów
1. USG nerek

Badanie USG może być wykonane na czczo i po wypiciu płynów.
2. USG miednicy małej - pęcherza moczowego , prostaty lub żeńskiego narządu rodnego ( macica, jajniki) u dorosłych

Zalecane jest, aby godzinę przed badaniem wypić 1 - 1,5 litra wody niegazowanej). Pacjenci z tendencją do wzdęć powinni przyjąć w ciągu 2 dni poprzedzających badanie preparat Espumisan 3 x dziennie po 3 do 4 kapsułek W celu uniknięcia sytuacji , w której pacjent będzie zmuszony przedwcześnie oddać mocz przed badaniem proponuję:
1. wcześniejsze uzgodnienie dokładnej godziny badania w rejestracji pracowni diagnostycznej
2. w domu wypić 2-3 szklanki wody, zabrać ze sobą butelkę z wodą mineralną
3. Przyjechać około 40 min wcześniej do pracowni diagnostycznej i upewnić się, czy wyznaczona godzina badania jest nadal aktualna, poinformować lekarza badającego o badaniu z pełnym pęcherzem
4. Wypić kolejne 1-2 szklanki wody
3. USG ginekologiczne przezpochwowe (transwaginalne)

Badanie należy wykonać po opróżnieniu pęcherza.
4. USG transrektalne (Przezodbytnicze)

W przeddzień badania należy zastosować lewatywę przeczyszczającą ENEMA (Przed badaniem wymagane jest dokładne wypróżnienie).
3. USG naczyniowe metodą Dopplera (badanie tętnicy nerkowej, aorty, żyły wrotnej)
• Przed badaniem należy być 6 godzin na czczo.
• Pacjenci z tendencją do wzdęć powinni przyjąć w ciągu 2 dni poprzedzających badanie preparat Espumisan 3 x dziennie po 3 do 4 kapsułek
4. USG sutka, tarczycy

Nie wymagają specjalnego przygotowania .

1. Przeciwwskazania:
   • CIĄŻA JEST BEZWZGLĘDNYM PRZECIWWSKAZANIEM DO BADANIA
   • nie wykonywać u matek karmiących
2. Większość badań syntygraficznych nie wymaga specjalnego przygotowania.

1. Scyntygrafia statyczna nerek
2. Scyntygrafia dynamiczna nerek + Scyntygrafia mikcyjna
• Do scyntygrafii dynamicznej nie trzeba odstawiać leków, ani być na czczo. Przed badaniem należy pić około ? do 1 l płynów - soku lub herbaty)
• W przypadku próby z Captoprilem -nalezy odstawić leki z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny i blokery AT1 na 2-3 dni przed badaniem
3. Renoscyntygrafia
4. PET/CT
• Na 24 godziny przed badaniem nie należy, pić alkoholu i napojów zawierających kofeinę (np. kawy, coli, herbaty itp.). wykonywać ćwiczeń fizycznych
• Na 6 godzin przed badaniem należy powstrzymać się od jedzenia i picia z wyjątkiem czystej wody.
• przed przybyciem wypić około 0,5 litra czystej niegazowanej wody mineralnej (mocz oddać normalnie); do czasu badania należy pić wyłącznie wodę mineralną niegazowaną, zabrać ze sobą jedną dwulitrową butelkę z wodą mineralną niegazowaną)
• Pacjentki w ciąży, karmiące piersią lub chorzy na cukrzycę powinni skontaktować się z ośrodkiem PET/CT. po dalsze instrukcje
5. Wykrywanie ognisk zakażenia
6. Scyntygrafia kości
7. Scyntygrafia tarczycy jodem promieniotórczym
• Pacjent na 10 dni przed planowanym badaniem powinien mieć odstawione leki przeciwtarczycowe, przyjmując beta-blokery w ustalonej przez endokrynologa dawce. W pierwszym dniu pacjent zgłasza się na czczo i pozostaje na czczo przez 2 godziny po przyjęciu preparatu (dozwolone jest picie niegazowanej wody mineralnej).
• CIĄŻA JEST BEZWZGLĘDNYM PRZECIWWSKAZANIEM DO BADANIA.
• ZACHOWANIE PO BADANIU - zakaz karmienia piersią przez 14 dni, ograniczenie kontaktów z małymi dziećmi przez 3-5 dni.
8. Scyntygryfia wentylacyjna płuc
9. Diagnostyka krwawień z przewodu pokarmowego
10. Scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego

Wykonanie lipidogramu (cholesterol, triglicerydy) i prób wątrobowych - w dniu poprzedzającym badanie unikać tłustych potraw, wskazane spożycie lekkiej kolacji do godz.18 (14 godzinna dieta).

Do badań nie powinien przystępować pacjent po nieprzespanej nocy i forsownym wysiłku fizycznym.

Biochemiczne

1. Badanie ogólne moczu
1. Materiał do badania należy dostarczyć w specjalnie przeznaczonym do tego pojemniku ( dostępny w aptece lub laboratorium). Pojemnik należy dokładnie podpisać (imię, nazwisko, wiek).
2. Mocz należy pobrać po nocy, po porannej toalecie narządów moczowo-płciowych .Przed pobraniem moczu należy obmyć dokładnie okolice narządów płciowych mydłem i wodą (Kobiety - kierunek podmywania od przodu do tyłu - w celu uniknięcia zanieczyszczenia bakteriami z okolicy odbytu; mężczyźni - także pod napletkiem). Spłukać bieżącą wodą
3. Mocz powinien pochodzić ze środkowego strumienia (należy oddać pierwszą porcję moczu do toalety, zaś kolejną oddać do pojemnika - 1/3 wysokości, minimum 10 ml). Należy uważać, aby nie dotknąć brzegiem pojemnika do okolic narządów płciowych. W przypadku upławów uprzednio założyć tampon)
4. Pobrany materiał powinien być dostarczony do laboratorium w ciągu maksymalnie 2 godzin, o ile jest przechowywany w chłodnym miejscu (w razie trudności do czasu transportu - przechować w lodówce).
2. Badanie moczu - posiew i antybiogram

Badanie to należy wykonywać jeszcze przed rozpoczęciem leczenia antybiotykami . Badanie kontrolne po leczeniu po minimum 3 dniach bez stosowania antybiotyków

W przypadku badania posiewu moczu stosujemy specjalny jałowy pojemnik przeznaczony do tego badania. (do kupienia w aptece lub laboratorium). Pojemnik powinien być otwarty bezpośrednio przed użyciem, nie należy dotykać wewnętrznych powierzchni pojemnika. Należy uważać, aby nie dotknąć brzegiem pojemnika do okolic narządów płciowych. Mocz do badań bakteriologicznych należy pobrać rano

Sposób pobrania moczu:

1. umyć ręce bieżącą wodą z mydłem i wysuszyć jednorazowym ręcznikiem
2. Przed oddaniem moczu do badania należy dokładnie umyć okolicę cewki moczowej mydłem.
   1. mężczyźni - także pod napletkiem,
   2. kobiety - w celu uniknięcia wprowadzenia do cewki moczowej bakterii z okolicy odbytu wskazany kierunek podmywania od przodu do tyłu). Spłukać bieżącą wodą. Uwaga: przed oddaniem moczu do pojemnika nie należy wycierać się ręcznikiem ani zakładać bielizny
3. Otwarcie pojemnika: nie dotykać wewnętrznych ścianek pojemnika i przykrywki. Przykrywkę odłożyć wewnętrzną stroną do góry, a pojemnik chwytać za zewnętrzne ścianki , uważać, aby nie dotknąć brzegiem pojemnika do okolic narządów płciowych
4. Odsłonięcie ujścia cewki moczowej:
   1. Mężczyźni
      zsunąć napletek odsłaniając ujście cewki moczowej
   2. Kobiety
      jedną ręką rozchylić wargi sromowe większe odsłaniając ujście cewki moczowej
5. Oddanie moczu: kobiety i mężczyźni:
   1. pierwszą partię moczu oddać do toalety
   2. drugą część tzw. Środkowy strumień - oddać bezpośrednio do pojemnika , do 1/3 jego wysokości
   3. natychmiast po napełnieniu pojemnika należy go zamknąć i w ciągu godziny dostarczyć do laboratorium - do chwili transportu przechowywać w lodówce
6. Kontrolne badanie posiewu moczu wykonywać nie mniej niż trzy dni po zakończeniu leczenia.
3. Dobowa zbiórka moczu

Badanie wykorzystuje się do ilościowych oznaczeń dobowego wydalania z moczem niektórych substancji (np.: glukozy, białka, wapnia, fosforu, kreatyniny, magnezu, potasu, metoksykatecholamin, kwasu wanilinomigdałowego czy 17-ketosterydów).

W dniu badania należy stosować zwykłą dietę, ilość płynów jak każdego dnia.

W pierwszym dniu zbiórki moczu pierwszy, poranny mocz należy oddać do toalety. Zbiórkę rozpoczyna się od drugiego oddania moczu pierwszego dnia, a kończy się na pierwszym oddaniu dnia następnego (Należy zanotować godzinę - zbiórka ma zakończyć się po 24 godzinach).). Mocz należy zbierać do jednego naczynia. Pojemnik do zbiórki dobowej powinny być na tyle duże (około 2,5 litra- , aby pomieścić całą objętość zebranego moczu (zwykle jest to około 1-1,5 litra). Dobrze, jeśli na ściankach naczynia jest podziałka, umożliwiająca pomiar objętości . Tak są wykonane szklane naczynia, którymi dysponują oddziały szpitalne. Adaptując inne naczynie - czyste można wcześniej samemu wykalibrować jego objętości kuchenną miarką objętości i zaznaczyć poziomy płynu flamastrem wodoodpornym). Materiał - w trakcie zbiórki - należy przechowywać w temp. ok. 4^oC.

Po zakończeniu zbiórki należy dokładnie zmierzyć objętość moczu, a następnie dokładnie wymieszać i pobrać ok. 50 ml moczu i umieścić w jednorazowym, plastykowym pojemniku. Niektóre badania wymagają dodania do zbiorki odpowiedniego stabilizatora i należy to zawsze ustalić z lekarzem lub z diagnostą w laboratorium( przy badaniu na wapń i fosfor trzeba dodać do pierwszej porcji moczu łyżkę 10% octu). Pojemnik należy dokładnie podpisać (imię, nazwisko, data urodzenia, data pobrania).

Na pojemniku koniecznie należy podać objętość dobowej zbiórki.

1. Badanie kału w kierunku pasożytów
1. Badanie to należy powtarzać w określonych odstępach czasu, ponieważ niektóre pasożyty pojawiają się w kale tylko okresowo
2. Materiał do badania należy dostarczyć w specjalnie przeznaczonym do tego pojemniku, który jest dostępny w aptece
3. Pojemnik należy dokładnie podpisać (imię, nazwisko, wiek).
4. Do pobrania należy użyć łopatki umieszczonej w pojemniku.
5. Pojemnik należy wypełnić materiałem w ilości odpowiadającej wielkości orzecha laskowego. Służy do tego umieszczona w nim łopatka. Ważne aby pobrany materiał pochodził z różnych miejsc tej samej porcji
6. Pojemnik należy dokładnie zamknąć i umieścić w foliowym woreczku.
7. Materiał do badania obecności lamblii powinien być świeży. W przypadku dłuższego przechowywania powinien być zamrożony
2. Badanie kału - posiew w kierunku bakterii

Do badań mikrobiologicznych i mykologicznych należy użyć pojemniczków jałowych i dostarczyć materiał w jak najkrótszym czasie (czyli do godziny).Jeśli kał nie może być dostarczony do laboratorium w ciągu godziny należy zastosować pojemniki z podłożem transportowym

Posiew kału w kierunku S-S (Salmonella-Shigella) do książeczek sanitarnych wykonuje powiatowa stacja sanitarno-epidemiologiczna.

3. Badanie kału - krew utajona
   Przed badaniem kału na krew utajoną nie wolno przez trzy dni przyjmować żelaza, witamin zawierających żelazo ani leków przeciwbólowych (np. aspiryna, pyralgin) oraz pokarmów zawierających krew (np. kaszanka)

• Nasienie - posiew i antybiogram
  Pobrać po uprzednim masażu gruczołu krokowego (nie wykonywać w ostrym zapaleniu gruczołu krokowego) i oddaje się drogą masturbacji bezpośrednio do jałowego pojemnika na mocz)

1. Pobieranie wymazu z gardła
   Pobierać w godzinach porannych przed przyjęciem pokarmów lub płynów. Przed pobraniem wymazu nie myć zębów
2. Pobieranie plwociny na badanie bakteriologiczne
   Przed uzyskaniem plwociny można przepłukać jamę ustną roztworem soli lub wodą. Plwocinę należy oddać do sterylnego pojemnika (np. taki jak na posiew moczu, do nabycia w aptece) po wywołaniu głębokiego odkaszlnięcia (Najlepiej zrobić to po oklepaniu klatki piersiowej).. Nie należy wysyłać na badanie mikrobiologiczne śliny.
3. Pobieranie wymazów z narządów płciowych (poszukiwanie: chlamydia, rzęsistek, rzeżączka)
   Przed pobraniem wymazów należy przerwać stosowania niektórych leków drogą dopochwową, irygację pochwy oraz wstrzymania się od kontaktów seksualnych na 48 h przed pobraniem materiału.

   W przypadku wymazów z cewki moczowej pacjent nie może oddawać moczu przynajmniej jedną godzinę przed pobraniem wymazu.

4. Wymaz z oczu, gardła, uszu, nosa, ran, skóry
   • Wymazy stosuje się po okresie 3 dni bez stosowania antybiotyków
   • Do wymazu z oczu - rano nie należy myć oczu, 3 dni bez kropli lub maści antybiotykowych
   • Do wymazu z gardła - trzeba zgłosić się na czczo. Nie należy rano jeść, myć zębów, ani płukać gardła
   • Do wymazu z ucha - rano nie należy myć uszu.
   • Do wymazu z nosa - rano nie należy wydmuchiwać nosa.
   • Do wymazu z rany - nie należy przemywać rany

1. Cytologia szyjki macicy
   Przez 3 dni poprzedzające badanie nie należy stosować środków dopochwowych oraz powstrzymać się od współżycia Przed pobraniem wymazu na badanie cytologiczne należy podmyć się wodą z mydłem
2. Cytologiczne badanie moczu
   Mocz oddać do jałowego pojemnika stosowanego do badania moczu w kierunku posiewu i antybiogramu.

Odstawić (po uzgodnieniu z lekarzem) w dniu badania leki wziewne i rozszerzające oskrzela

Należy przygotować się do sprawnego odsłonięcia skóry w okolicy przedsercowej (wskazane zdjęcie biustonosza) oraz podudzi (okolica obu kostek -trzeba zsunąć skarpetki lub zdjąć rajstopy)

1. Badania poprzedzające
   Należy wykonać ogólne badanie moczu oraz badanie posiewu moczu .Należy oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy. Wymagane jest badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. U niektórych pacjentów wskazana jest urografia lub cystoureterografia mikcyjna.
2. Przygotowanie do badania
   Wieczorem w dniu poprzedzającym zastosować łagodne środki przeczyszczające lub jeśli to konieczne - lewatywę. Pacjent powinien zgłosić się na badanie z dobrze wypełnionym pęcherzem moczowym ponieważ badanie rozpoczyna się od pomiaru strumienia moczu podczas swobodnej mikcji. Badania nie wykonuje się u osób z aktualnie istniejącą infekcją układu moczowego. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym (w przypadku uczulenie na środki znieczulające zgłosić ten fakt lekarzowi)